Κήρυγμα στὴ Διορθόδοξη Θεία Λειτουργία-Πρωτοπρεσβύτερος Οἰκουμενικοῦ Θρόνου Κωνσταντῖνος Μύρων

(Trier, 19 Ἰουνίου 2025)

«Ὁ Χριστὸς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν»: ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας! Ἀφοῦ ἀκούσαμε τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο, θὰ εἰσοδεύσουμε σὲ λίγο τὰ δῶρα μας, τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο, καὶ θὰ τὰ τοποθετήσουμε ἐπάνω στὴν Ἁγία Τράπεζα, ἐνῷ θὰ ψάλλεται ὁ χερουβικὸς ὕμνος. Θὰ ψάλλουμε «πᾶσαν νῦν βιοτικὴν ἀποθώμεθα μέριμναν, ὡς τὸν βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόμενοι...»: «ἂς ἀφήσουμε τώρα στὴν ἄκρη ὅλες τὶς γήινες φροντίδες, γιὰ νὰ ὑποδεχθοῦμε τὸν Βασιλέα τῶν ὅλων...» καὶ λίγο ἀργότερα θὰ ἀνταλλάξουμε ὁ ἕνας μὲ τὸν ἄλλον τὸν ἀσπασμὸ τῆς εἰρήνης. Ὅλοι οἱ λειτουργοί, ἐπίσκοποι καὶ ἱερεῖς, θὰ ποῦν ὁ ἕνας στὸν ἄλλον: «Христос међу нама - Ὁ Χριστὸς ἀνάμεσά μας!». Θὰ ἀγκαλιάσουν ὁ ἕνας τὸν ἄλλον καὶ θὰ ἀκούσουν ὡς ἀπάντηση: «Εἶναι καὶ θὰ εἶναι!». Κι ἐμεῖς ὅλοι καλούμαστε νὰ ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμά τους, ὅταν διαβεβαιώνουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον: Ὁ Χριστὸς ἀνάμεσά μας! Ναί, εἶναι ἀνάμεσά μας, ὅταν ἀφήνουμε στὴν ἄκρη κάθε γήινη μέριμνα καὶ Τὸν ὑποδεχόμαστε ὡς Βασιλέα τῶν ὅλων. Γι᾽ αὐτὸ καὶ Τὸν ἀναγνωρίζουμε σὲ κάθε Θεία Λειτουργία ὡς τὸν «Κύριο καὶ Δεσπότη τῆς ζωῆς μας», ἐπειδὴ στὴ Μεγάλη Εἴσοδο δὲν γιορτάζουμε ἁπλῶς ὡς ἀνάμνηση τὴν πορεία Του πρὸς τὸν Γολγοθᾶ, ἀλλὰ τὴ βιώνουμε πραγματικὰ ἐδῶ καὶ τώρα, τὴ βιώνουμε μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ὅπως ὅταν στὴ συνέχεια λαμβάνουμε τὴ Θεία Κοινωνία, τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καὶ λέμε: «Τοῦ Δείπνου Σου τοῦ Μυστικοῦ σήμερον, Υἱὲ Θεοῦ, κοινωνόν με παράλαβε...»: «Ἀξίωσέ με σήμερα, Υἱὲ τοῦ Θεοῦ, νὰ συμμετάσχω στὸν Μυστικό Σου Δεῖπνο...» .

Σήμερα, ὄχι χθές, ὄχι αὔριο, σήμερα! Ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας σήμερα! Ὄχι κάπου στὴν περιφέρεια, μακριά, ἀλλὰ πολὺ κοντά: ἀκριβῶς ἀνάμεσά μας. Ὑπάρχει ἕνα πρᾶγμα ποὺ πρέπει νὰ θυμόμαστε: Ἂν χάσουμε αὐτὴ τὴν ἐγγύτητα μὲ τὸν Χριστό, τότε ἡ πίστη μας εἶναι μάταιη!

Ὑπῆρξε μιὰ ἐποχή, ἀγαπητὲς ἀδελφὲς καὶ ἀγαπητοὶ ἀδελφοί, ποὺ ὑπῆρχε μεγάλος κίνδυνος οἱ ἄνθρωποι νὰ χάσουν σχεδὸν τὴν ἐγγύτητά τους μὲ τὸν Θεὸ ποὺ ἔλαβε ἀνθρώπινη σάρκα, μὲ τὸν Μεσσία, μὲ τὸν Χριστό. Μιὰ πλανεμένη διδασκαλία, ἕνας λανθασμένος δρόμος τῆς πίστης, ἀπειλοῦσε νὰ ἐξαπλωθεῖ. Ὁ Ἄρειος, ἕνας ἱερέας ἀπὸ τὴν Ἀλεξάνδρεια, θεώρησε ὅτι ἔπρεπε νὰ πιστέψει καὶ νὰ διαδώσει τὴν ἰδέα ὅτι, ἂν καὶ ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπήθηκε, καὶ μάλιστα ἀγαπήθηκε ἰδιαίτερα, ἀπὸ τὸν Θεό, τελικὰ δὲν ἦταν παρὰ ἕνας ἄνθρωπος. Ἦταν ἡ Σύνοδος τῶν Ἐπισκόπων, ποὺ συνῆλθε στὴ Νίκαια πρὶν ἀπὸ 1700 χρόνια, αὐτὴ ποὺ ἐξέθεσε καὶ καταδίκασε αὐτὴ τὴν ψευδῆ διδασκαλία. Ἐπειδὴ ἕνας ἄνθρωπος δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς λυτρώσει, δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς σώσει. Ἦταν ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος, ὁ Ἅγιος Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας, ὅπως τὸν ἀποκαλοῦμε ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι, ποὺ προσκάλεσε τοὺς ἐπισκόπους στὴ Νίκαια. Ἦρθαν ἀπὸ ὅλη τὴν αὐτοκρατορία, ἀκόμη καὶ πέρα ἀπὸ αὐτήν, καὶ συγκεντρώθηκαν γιὰ προσευχὴ καὶ διαβούλευση. Καὶ συνειδητοποίησαν ὅτι: «Ὁ Χριστὸς ἐν τῷ μέσῳ ἡμῶν - ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας»! Καὶ ποιός εἶναι αὐτὸς ὁ Χριστός; Οἱ Πατέρες μᾶς τὸ δίδαξαν: «Φῶς ἐκ φωτός, Θεὸς ἀληθινὸς ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, ὁμοούσιος τῷ Πατρί» (ὁμοούσιος: ἀπὸ τὴν ἴδια οὐσία μὲ τὸν Πατέρα).

Ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι μόνο ἀληθινὸς ἄνθρωπος, ὁ Χριστὸς εἶναι καὶ ἀληθινὸς Θεός. «Ὁ Χριστὸς ἀνάμεσά μας» σημαίνει ἑπομένως, ἂν ἀκολουθοῦμε τοὺς Πατέρες τῆς Νίκαιας, ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς εἶναι ἀνάμεσά μας. Συναντιόμαστε ὄχι μόνο ὡς ἄνθρωποι μεταξύ μας, ἀλλὰ καὶ ὡς ἄνθρωποι μὲ τὸν Θεό, ἀκριβῶς ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας. Γιὰ ἄλλη μιὰ φορά: ἂν λαμβάνουμε στὰ σοβαρὰ τὴν πίστη τῶν Πατέρων τῆς Νίκαιας καὶ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως ποὺ ὁλοκληρώθηκε 56 χρόνια ἀργότερα στὴν Κωνσταντινούπολη· ἂν λαμβάνουμε στὰ σοβαρὰ αὐτὸ τὸ Σύμβολο τῆς πίστεως, τότε ὅλη μας ἡ ζωὴ σημαδεύεται ἀπὸ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. «Αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη τῶν Ἀποστόλων, αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη τῶν Πατέρων, αὐτὴ εἶναι ἡ πίστη τῶν Ὀρθοδόξων, αὐτὴ ἡ πίστη στήριξε τὴν Οἰκουμένη» .

«Christos posrede naš - Ὁ Χριστὸς ἀνάμεσά μας!» σημαίνει ὅτι ἡ ζωή μας εἶναι μιὰ ζωὴ μὲ τὸν Θεό, τὸν Θεό μας ποὺ εἶναι ἀγάπη. Ἤ, ὅπως εἶπε κάποτε ὁ Μητροπολίτης Ἀντώνιος Μπλούμ: «Γνωρίζουμε ὅτι ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ εἶναι δική μας, ἂν ἁπλὰ Τὸν ἀκολουθοῦμε» .

Μόλις ἀνέφερα τὴν προσευχὴ ποὺ λέμε ἢ ψάλλουμε πρὶν ἀπὸ τὴ Θεία Κοινωνία, ὅταν παρακαλοῦμε τὸν Χριστὸ νὰ ἀξιωθοῦμε νὰ συμμετάσχουμε στὸν Μυστικὸ Δεῖπνο Του. Αὐτὸ εἶναι οὐσιαστικὰ σὰν νὰ παρακαλοῦμε τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ νὰ κρατήσει γιὰ μᾶς μιὰ θέση στὸ ὑπερῶο, ὅπου ἔλαβε χώρα ὁ Μυστικὸς Δεῖπνος . Αὐτὴ ἡ προσευχὴ σταματᾶ, κατά κάποιο τρόπο, τὸν χρόνο γιὰ μᾶς, ἢ ὑπερβαίνει τὸν χρόνο, ὅταν μᾶς ἐπιτρέπεται νὰ εἴμαστε σήμερα παρόντες στὸ ὑπερῶο ἐκείνης τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰησοῦ καὶ τῶν μαθητῶν του.

Ἐπιτρέψτε μου νὰ χρησιμοποιήσω αὐτὴ τὴν ὄμορφη εἰκόνα στὴν ἐπέτειο τῆς Νίκαιας ποὺ γιορτάζουμε σήμερα. Οὐσιαστικά, ὁ ἑορτασμὸς τῶν 318 Πατέρων τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τῆς Νίκαιας κάθε χρόνο - καὶ ἰδιαίτερα μιὰ τόσο στρογγυλὴ ἐπέτειο ὅπως ἡ ἐφετινή - μᾶς ἐπιτρέπει ἐπίσης νὰ ὑπερβαίνουμε τὰ ὅρια τοῦ χρόνου. Ὅταν ἀπαγγέλλουμε τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως τῶν Πατέρων στὶς ἐκκλησίες μας τὶς Κυριακές, εἶναι σὰν νὰ στέκονται στὴν ἐκκλησία μαζί μας καὶ νὰ προσεύχονται μαζί μας. Ναί, προσεύχονται, διότι τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως δὲν εἶναι ἕνα ξερὸ κομμάτι χαρτί, ἀλλὰ μιὰ μαρτυρία πίστεως καὶ προσευχῆς γραμμένη μὲ τὸ αἷμα τῶν μαρτύρων. Καὶ ὅταν ἀκόμα λέμε αὐτὸ τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως στὴν καθημερινή μας κατ᾽ ἰδίαν προσευχή, εἶναι σὰν ὁ Μέγας Ἀθανάσιος καὶ ὁ Σπυρίδων Τριμυθοῦντος ἢ ὁ Ἀλέξανδρος Ἀλεξανδρείας καὶ ὁ Νικόλαος Μύρων καὶ ὅλοι οἱ ἄλλοι Πατέρες τῆς Νίκαιας νὰ στέκονται μαζί μας στὸ δωμάτιό μας καὶ νὰ τὸ λένε μαζί μας. Στὴν εἰκόνα αὐτή, ἡ ὁποία ταξιδεύει ἐφέτος σὲ ὅλη τὴ Γερμανία καὶ βρίσκεται σήμερα ἐδῶ, στὴν πόλη Trier, ὁ αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος κάθεται μὲ ὅλους τοὺς ἐπισκόπους στὰ καθίσματα γύρω ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο, γύρω ἀπὸ τὸν Λόγο τοῦ Θεοῦ. "Hristos în mijlocul nostru! - Ὁ Χριστὸς ἀνάμεσά μας!" θὰ μποροῦσε ἑπομένως νὰ εἶναι ἡ ἐπικεφαλίδα αὐτῆς τῆς εἰκόνας. Καὶ ἂν ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας, τότε ὑπάρχει καὶ γιὰ μᾶς μιὰ θέση στὰ ἕδρανα τῶν συμμετεχόντων στὴ Σύνοδο τῆς Νίκαιας. Μαζὶ μὲ τοὺς Πατέρες, θὰ ἀπαγγείλουμε σὲ λίγο τὸ Σύμβολο τῆς Πίστεως καὶ ἔτσι θὰ ὁμολογήσουμε ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας. Πρὶν ἀπὸ αὐτό, ὅπως ἤδη ἐλέχθη, θὰ δώσουμε ὁ ἕνας στὸν ἄλλον τὸν ἀσπασμὸ τῆς εἰρήνης. Γιατί τὸ κάνουμε αὐτό; Διότι ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μᾶς λέει: «Ὅταν προσφέρεις τὸ δῶρο σου στὸ ναὸ κι ἐκεῖ θυμηθεῖς πὼς ὁ ἀδελφός σου ἔχει κάτι ἐναντίον σου, ἄφησε ἐκεῖ, μπροστὰ στὸ θυσιαστήριο τοῦ ναοῦ, τὸ δῶρο σου, καὶ πήγαινε νὰ συμφιλιωθεῖς πρῶτα μὲ τὸν ἀδελφό σου, καὶ ὕστερα ἔλα νὰ προσφέρεις τὸ δῶρο σου» . Συμφιλιωνόμαστε καὶ ὁ ἀμοιβαῖος ἐναγκαλισμός μας - ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας - θὰ εἶναι ἐπίσης ἕνας ἐναγκαλισμὸς τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Νικολάι Γκόγκολ εἶπε κάποτε γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ στὸν κόσμο: ἐμφανίστηκε (...) «ὄχι μὲ ὑπερήφανη λαμπρότητα καὶ μεγαλοπρέπεια, ὄχι ὡς ἐκδικητὴς παραβάσεων, οὔτε ὡς δικαστὴς ποὺ θὰ ἐρχόταν νὰ συντρίψει κάποιους καὶ νὰ ἀνταμείψει ἄλλους. Ὄχι, ὄχι ἔτσι! Ἀλλὰ νιώσαμε τὸ ἁπαλὸ ἀδελφικό του φιλί» .

Ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας, ὄχι ἀπόμακρος, ὄχι τιμωρός, ἀλλὰ ὡς Ἐκεῖνος ποὺ μᾶς δίνει τὸ ἀδελφικό του φιλί...

Μετὰ τὴ Λειτουργία, θὰ προσκυνήσουμε τὴν εἰκόνα καὶ θὰ ἐπιστρέψουμε στὸ σπίτι μας ἀπὸ αὐτὸν τὸν οἶκο ποὺ ἔχτισε ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος. Θὰ ἐπιστρέψουμε στὴν καθημερινότητά μας καὶ θὰ θυμόμαστε αὐτὴ τὴν ἡμέρα ὡς τὴν ἡμέρα ποὺ ἀνακαλύψαμε ξανὰ ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ἀνάμεσά μας. Εἶναι καὶ θὰ εἶναι! Ἀμήν.

[1] Χερουβικὸς Ὕμνος, Θεία Λειτουργία.

[2] Ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως, Εὐχὴ πρὶν ἀπὸ τὴ Θεία Κοινωνία, Θεία Λειτουργία.

[3] Ἀπόσπασμα Συνοδικοῦ Ζ´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας.

[4] "We know that the Kingdom of God is ours if we simply follow him": Metropolitan Anthony (Bloom), Meditations on a Theme, Λονδῖνο 1971, σ. 125.

[5] Μκ 14, 12-16.

[6] Μτθ. 5, 23.

[7] Nikolaus Gogol, Betrachtungen über die göttliche Liturgie, μτφρ. στὰ γερμανικὰ ἀπὸ τὸν Reinhold von Walter, Freiburg: Herder 1954, σ. 2.Reinhold von Walter, Freiburg: Herder 1954, σ. 2.